Αίτια της διάρροιας, διατροφή και αντιμετώπιση
Τι είναι η διάρροια;
Η διάρροια αποτελεί μια συχνή διαταραχή του πεπτικού συστήματος, που χαρακτηρίζεται από συχνές και υδαρείς κενώσεις. Μπορεί να εμφανιστεί ως ένα παροδικό πρόβλημα ή να αποτελεί σύμπτωμα μιας πιο σοβαρής πάθησης. Η αναγνώριση των αιτίων, των συμπτωμάτων και των μεθόδων πρόληψης μπορεί να συμβάλει στη σωστή διαχείρισή της.
Πώς κατηγοριοποιείται η διάρροια;
Με βάση τη διάρκειά της, η διάρροια διακρίνεται στις εξής κατηγορίες:
- Οξεία διάρροια: Διαρκεί έως και 14 ημέρες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, προκαλείται από λοιμώξεις και συνήθως υποχωρεί χωρίς ειδική θεραπεία.
- Εμμένουσα διάρροια: Έχει διάρκεια από 15 έως 30 ημέρες.
- Χρόνια διάρροια: Διαρκεί περισσότερο από 30 ημέρες και συχνά συνδέεται με υποκείμενες παθήσεις που απαιτούν ιατρική διερεύνηση.
Συμπτώματα Διάρροιας
Τα συμπτώματα που συνήθως συνοδεύουν τη διάρροια περιλαμβάνουν:
- Φούσκωμα και δυσφορία στην κοιλιά
- Αίσθημα ναυτίας
- Επιτακτική ανάγκη για αφόδευση
- Εμετός
- Κοιλιακές κράμπες ή πόνος
- Πυρετός
- Ίχνη αίματος στα κόπρανα
- Συμπτώματα αφυδάτωσης
Η αφυδάτωση είναι μια πιθανή επιπλοκή της διάρροιας και μπορεί να γίνει επικίνδυνη αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος υπάρχει για μικρά παιδιά, ηλικιωμένους και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Συμπτώματα αφυδάτωσης σε ενήλικες
- Έντονη δίψα
- Ξηρότητα στο στόμα και το δέρμα
- Μειωμένη ή καθόλου ούρηση
- Αίσθημα κόπωσης και ζαλάδα
- Σκούρο χρώμα στα ούρα
Συμπτώματα αφυδάτωσης σε παιδιά
- Ξηρά χείλη και γλώσσα
- Κλάμα χωρίς παραγωγή δακρύων
- Πυρετός πάνω από 39°C
- Υπνηλία ή ασυνήθιστη ευερεθιστότητα
Τι προκαλεί διάρροια;
Η διάρροια μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, όπως:
- Ιώσεις: Μερικοί από τους πιο συχνούς ιούς που προκαλούν διάρροια είναι ο νοροϊός, οι εντερικοί αδενοϊοί, ο αστεροϊός και ο ροταϊός, που επηρεάζει κυρίως τα παιδιά.
- Βακτήρια και παράσιτα: Η κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων ή νερού μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση από βακτήρια όπως το E. coli ή παράσιτα.
- Γαστρεντερικές παθήσεις: Παθήσεις όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS), η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα μπορεί να προκαλέσουν χρόνια διάρροια.
- Φάρμακα: Ορισμένα φάρμακα, ιδιαίτερα τα αντιβιοτικά, μπορεί να διαταράξουν τη χλωρίδα του εντέρου, προκαλώντας διάρροια.
- Δυσανεξία στη λακτόζη: Τα άτομα που δεν παράγουν αρκετή λακτάση δυσκολεύονται να πέψουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε διάρροια.
- Χειρουργικές επεμβάσεις: Επεμβάσεις που αφορούν το γαστρεντερικό σύστημα, όπως η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης, μπορεί να προκαλέσουν διάρροια.
Διατροφή όταν έχω διάρροια
Κατά τη διάρκεια της διάρροιας, η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση των συμπτωμάτων. Συνιστώνται τα εξής τρόφιμα:
- Μπανάνες
- Ρύζι
- Βραστά ή μαγειρεμένα λαχανικά
- Πλιγούρι βρώμης
- Απλά δημητριακά
- Βραστές ή ψητές πατάτες (χωρίς φλούδα)
- Ψητό ή βραστό κοτόπουλο χωρίς πέτσα
Τι σταματάει τη διάρροια;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η οξεία διάρροια υποχωρεί χωρίς φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο, αν προκληθεί από βακτήρια ή παράσιτα, ίσως απαιτείται αντιβιοτική θεραπεία. Η ενυδάτωση είναι απαραίτητη και μπορεί να γίνει με ηλεκτρολυτικά διαλύματα, χυμούς και ζωμούς. Για τα παιδιά, οι ειδικοί ηλεκτρολυτικοί οροί βοηθούν στην αποφυγή της αφυδάτωσης.
Η διατροφική προσαρμογή συμβάλλει στην ανάρρωση. Συνιστάται η αποφυγή γαλακτοκομικών, λιπαρών τροφών, τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και καρυκευμάτων για λίγες ημέρες.
Αν η διάρροια διαρκεί πάνω από δύο ημέρες χωρίς βελτίωση, συνοδεύεται από έντονο πόνο στην κοιλιά, πυρετό ή αίμα στα κόπρανα, είναι απαραίτητη η επίσκεψη σε γιατρό.
Πρόληψη της Διάρροιας
Για να μειώσετε τον κίνδυνο διάρροιας, είναι σημαντικό να τηρείτε βασικές αρχές υγιεινής:
- Συχνό πλύσιμο των χεριών: Ιδιαίτερα πριν από το φαγητό, μετά τη χρήση της τουαλέτας και μετά από επαφή με ωμά τρόφιμα.
- Κατάλληλη προετοιμασία τροφίμων: Να αποθηκεύετε και να μαγειρεύετε τα τρόφιμα με ασφάλεια.
- Απολύμανση χεριών: Όταν δεν είναι δυνατή η χρήση σαπουνιού και νερού, επιλέξτε απολυμαντικά χεριών με βάση το αλκοόλ.
Όταν ταξιδεύετε:
- Επιλέγετε καλά μαγειρεμένα και ζεστά φαγητά.
- Αποφεύγετε ωμά λαχανικά και φρούτα αν δεν μπορείτε να τα καθαρίσετε οι ίδιοι.
- Μην καταναλώνετε ωμό κρέας.
- Προτιμήστε εμφιαλωμένα ποτά και αποφύγετε το νερό της βρύσης και τον πάγο.
- Χρησιμοποιείτε εμφιαλωμένο νερό ακόμα και για το βούρτσισμα των δοντιών.
- Πίνετε ροφήματα με βραστό νερό, όπως καφές ή τσάι, καθώς θεωρούνται ασφαλή.
Πότε να δείτε γιατρό Αν είστε ενήλικας, θα πρέπει να συμβουλευτείτε έναν γιατρό εάν:
- Η διάρροια επιμένει για περισσότερες από δύο ημέρες χωρίς βελτίωση.
- Παρατηρήσετε σημάδια αφυδάτωσης.
- Έχετε έντονο κοιλιακό πόνο.
- Υπάρχει αίμα στα κόπρανα.
- Έχετε υψηλό πυρετό (πάνω από 39°C).
Υπάρχουν εξετάσεις για τις διάρροιες;
Εάν έχετε διάρροια, ο γαστρεντερολόγος σας θα σας υποδείξει τις κατάλληλες εξετάσεις που περιλαμβάνουν εξετάσεις αίματος, ούρων, κοπράνων, καθώς και καλλιέργειες για την ανεύρεση μικροβίων και παρασίτων.
Η καλλιέργεια κοπράνων είναι μία από τις εξετάσεις που ενδέχεται να ζητήσει ο γαστρεντερολόγος. Ωστόσο, το κύριο ζήτημα είναι ότι λίγα μικροβιολογικά εργαστήρια ελέγχουν τα κόπρανα για όλα τα παθογόνα, καθώς συνήθως εξετάζονται μόνο συγκεκριμένα βακτήρια, όπως η Σιγκέλλα και η Σαλμονέλλα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η λοίμωξη μπορεί να οφείλεται σε περισσότερα από ένα παθογόνα, τα οποία είναι δύσκολο να απομονωθούν. Άλλες φορές, τα αποτελέσματα καθυστερούν, ενώ η αντιβιοτική θεραπεία μπορεί να έχει ήδη ξεκινήσει λόγω της σοβαρότητας των συμπτωμάτων.
Στο παρελθόν, τα μικροβιολογικά εργαστήρια έλεγχαν τα λευκά αιμοσφαίρια στα κόπρανα, αλλά πλέον αυτή η εξέταση έχει αντικατασταθεί από την ανάλυση καλπροτεκτίνης κοπράνων.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι καμία εργαστηριακή εξέταση δεν μπορεί να αντικαταστήσει την κλινική εκτίμηση ενός ειδικού. Οι ασθενείς πρέπει να επισκέπτονται τον γαστρεντερολόγο, ο οποίος, μέσω λήψης πλήρους ιατρικού ιστορικού και κλινικής εξέτασης, θα καθορίσει ποιες εξετάσεις είναι απαραίτητες. Συχνά, ο γιατρός θα κατευθύνει το εργαστήριο ως προς το είδος του παθογόνου που πρέπει να αναζητηθεί.
Η διάρροια μπορεί να είναι ενοχλητική, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζεται εύκολα με σωστή ενυδάτωση και διατροφή. Η διατήρηση καλών πρακτικών υγιεινής μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισής της, ενώ η έγκαιρη ιατρική παρέμβαση είναι απαραίτητη σε περιπτώσεις παρατεταμένων ή σοβαρών συμπτωμάτων.
