Η κολονοσκόπηση πρόκειται για μια εξέταση, η οποία μας επιτρέπει να δούμε το εσωτερικό τοίχωμα του παχέος εντέρου και του τελικού τμήματος του λεπτού εντέρου. Μας βοηθάει στην πρόληψη και την διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου αλλά και την μείωση θανάτων. Ο καλύτερος τρόπος για να μάθετε εάν η κολονοσκόπηση είναι η κατάλληλη εξέταση για εσάς είναι να μιλήσετε με έναν εξειδικευμένο ιατρό.
Προετοιμασία για την κολονοσκόπηση
Πριν την κολονοσκόπηση θα πρέπει τις προηγούμενες ημέρες να έχει προηγηθεί καθαρισμός του εντέρου με δίαιτα και καθαρκτικό, καθώς η αξιοπιστία της εξέτασης εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από αυτόν. Δύο ημέρες πριν την εξέταση, η δίαιτα γίνεται πιο αυστηρή και περιλαμβάνει συνήθως κρέας ή ψάρι, κοτόπουλο, βραστά αβγά, πατάτες, ρύζι, μακαρόνια, κομπόστες και χαμομήλι. Τα φρούτα και τα λαχανικά, τα όσπρια, τα τηγανητά, τα γαλακτοκομικά και τα τρόφιμα ολικής αλέσεως απαγορεύονται αυστηρώς.
Δύο με τρεις ημέρες πριν την κολονοσκόπηση ο/η ασθενής θα πρέπει να καταναλώνει άφθονο νερό και χυμούς χωρίς βέβαια ανθρακικό. Το είδος της προετοιμασίας τροποποιείται ανάλογα τον/την ασθενή, την ηλικία, τα συνυπάρχοντα νοσήματα και τις συνήθειες του εντέρου. Σε περίπτωση όπου ο/η ασθενής παίρνει κάποιο φάρμακο, είναι απαραίτητο να ενημερώσει τον/την ιατρό, ώστε να αποφασίσει αν θα πρέπει να διακοπεί ή όχι η λήψη τους. Εάν υπάρχει αλλεργία σε κάποιο από τα φάρμακα της εξέτασης, θα πρέπει να ενημερώσετε τον/την ιατρό. Στο ραντεβού καλό θα είναι να συνοδεύεται ο/η ασθενής από κάποιο άτομο, καθώς μετά την εξέταση η οδήγηση απαγορεύεται.
Πώς γίνεται η κολονοσκόπηση;
Η διαδικασία ξεκινά με τον/την ασθενής να ξαπλώνει στο κρεβάτι από το αριστερό πλάι. Ο/Η ιατρός τοποθετεί στο δάκτυλο του/της ένα ειδικό μηχάνημα, το οποίο καταγράφει τις σφίξεις και τον κορεσμό του οξυγόνου στο αίμα κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Ύστερα χορηγείται στον/στην ασθενή μέθη, ώστε να πραγματοποιηθεί η κολονοσκόπηση. Κατά την εξέταση ελέγχεται το εσωτερικό τοίχωμα του παχέος εντέρου και σε περίπτωση που χρειαστεί να ληφθεί δείγμα από το τμήμα των οργάνων, αυτό πραγματοποιείται με τη χρήση κατάλληλης λαβίδας. Οι μικροσκοπικές αλλοιώσεις μπορούν να αναγνωριστούν με τη βοήθεια μεγεθυντικών ενδοσκοπιών. Κατά την εξέταση μπορεί να ανευρεθούν πολύποδες (προκαρκινικές αλλοιώσεις), οι οποίοι μπορούν να αφαιρεθούν εκείνη τη στιγμή, πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του/της ασθενούς. Η κολονοσκόπηση διαρκεί συνολικά συνήθως 10 με 20 λεπτά.
Μετά την κολονοσκόπηση
Αφού ο/η ασθενής ξυπνήσει από τη μέθη, πρέπει να παραμείνει για λίγη ώρα το κρεβάτι. Μόλις ξυπνήσει δεν θα πρέπει να σηκωθεί για ολόκληρη την ημέρα, όπως επίσης και να χειριστεί μηχανήματα. Αυτό γίνεται γιατί τα αντανακλαστικά του/της είναι μειωμένα λόγω της μέθης. Ο γιατρός θα σας δώσει τα αποτελέσματα της εξέτασης, θα σας ενημερώσει αν πήρε βιοψίες και πότε θα πάρετε τα αποτελέσματα των βιοψιών. Εάν χρειάζεται θα σας χορηγήσει θεραπεία. Ρωτήστε τον πότε μπορείτε να ξαναπάρετε τα καθημερινά σας φάρμακα.
Γιατί πρέπει να κάνετε κολονοσκόπηση;
Η κολονοσκόπηση αποτελεί την καλύτερη εξέταση, ώστε να εντοπιστούν επικίνδυνες παθήσεις, όπως είναι οι πολύποδες και ο καρκίνος του παχέος εντέρου. Εάν αυτές οι παθήσεις αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορούν να θεραπευτούν πλήρως. Πέραν του καρκίνου του παχέος εντέρου και των πολυπόδων, με την κολονοσκόπηση μπορούν να διαγνωστούν και άλλες παθήσεις, όπως οι φλεγμονές του παχέος εντέρου, τα εκκολπώματα στο παχύ έντερο, καθώς και οι αιτίες αιμορραγίας στην περιοχή του παχέος εντέρου.
Κολονοσκόπηση και Πρόληψη
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι πολύ πιο διαδεδομένος μετά την ηλικία των 50 ετών. Από τις 10 περιπτώσεις, οι 9 αφορούν άτομα άνω των πενήντα ετών. Ωστόσο, τα τελευταία 20 χρόνια, παρατηρείται μείωση της μέσης ηλικίας έναρξης. Ενώ το 2000 ήταν γύρω στα 72 χρόνια, σήμερα έχει πέσει στα 66 χρόνια. Το πιο ανησυχητικό, ωστόσο, είναι ότι υπάρχει αύξηση της συχνότητας εμφάνισης κατά 2% ετησίως σε άτομα κάτω των 50 ετών.
Στο ιατρείο μας χρησιμοποιούμε ενδοσκοπία υψηλής ανάλυσης που επιτρέπουν καλύτερο έλεγχο του βλεννογόνου του εντέρου. Επίσης, αντί να ψεκάσουμε το έντερο με ειδικές χρωστικές χρησιμοποιούμε πλέον την εικονική χρωμοενδοσκόπηση (Μια νέα τεχνική για την αναγνώριση προκαρκινικών βλαβών). Τέλος, η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης βοηθάει στην ανίχνευση και ταξινόμηση πολυπόδων, παρέχοντας ένα αυτόματο εργαλείο για αυτήν τη διαδικασία.
Κάθε πότε πρέπει να γίνεται κολονοσκόπηση
Η συχνότητα της κολονοσκόπησης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η ηλικία του ατόμου, το οικογενειακό ιστορικό, και άλλοι παράγοντες κινδύνου.
Γενικές συστάσεις για κολονοσκόπηση:
- Γενικός πληθυσμός:
- Αρχή screening: Συνήθως, η κολονοσκόπηση συνιστάται να ξεκινάει από την ηλικία των 50 ετών για άτομα χωρίς συμπτώματα ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου.
- Συχνότητα: Η κολονοσκόπηση πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 10 χρόνια εφόσον τα αποτελέσματα είναι φυσιολογικά.
- Άτομα με οικογενειακό ιστορικό:
- Εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή προκαρκινικών πολυπόδων, οι συστάσεις είναι να ξεκινήσει η κολονοσκόπηση 10 χρόνια πριν από την ηλικία διάγνωσης του συγγενή ή από την ηλικία των 40 ετών, όποιο από τα δύο είναι νωρίτερα.
- Σε αυτές τις περιπτώσεις, η κολονοσκόπηση μπορεί να απαιτείται κάθε 5 χρόνια.
- Άτομα με προσωπικό ιστορικό πολυπόδων ή καρκίνου:
- Αν έχετε ιστορικό αδενωματώδους πολυπόδου ή καρκίνου του παχέος εντέρου, οι γιατροί μπορεί να προτείνουν κολονοσκόπηση κάθε 3-5 χρόνια, ανάλογα με την κατάσταση.
- Άτομα με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (IBD):
- Άτομα με νόσο του Crohn ή ελκώδη κολίτιδα μπορεί να χρειαστούν κολονοσκόπηση κάθε 1-2 χρόνια μετά από μια περίοδο 8 ετών από τη διάγνωση.
Πολύποδες και καρκίνος του παχέος εντέρου
Υπάρχει πιθανότητα οι πολύποδες να εξελιχθούν σε καρκίνο, αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Συνήθως τα κλασικά και τα οδοντωτά αδενώματα έχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Το μέγεθος τους και ο βαθμός δυσπλασίας συμβάλλουν στην αύξηση του κινδύνου. Μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας παρουσιάζουν πολύποδες μεγαλύτεροι των 10 mm και με υψηλόβαθμη δυσπλασία των κυττάρων τους.
Είναι η κολονοσκόπηση μια επώδυνη διαδικασία;
Λόγω της μέθης που γίνεται από αναισθησιολόγο, ο/η ασθενής δεν αισθάνετε τίποτα κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Ακόμα να προσθέσουμε πως η κολονοσκόπηση πραγματοποιείται με χορήγηση διοξειδίου του άνθρακα και όχι οξυγόνου. Με αυτόν τον τρόπο σχεδόν μηδενίζεται το αίσθημα φουσκώματος μετά την εξέταση.
Κολονοσκόπηση: μια εξέταση που σώζει ζωές
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι μία από τις πιο συχνές μορφές καρκίνου παγκοσμίως. Στην Ελλάδα, περισσότεροι από 3.000 άνθρωποι διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο με αυτήν τη μορφή καρκίνου, ενώ στις ΗΠΑ αποτελεί τη 2η αιτία θανάτου από καρκίνο.
Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των περιστατικών θα μπορούσε να είχε προληφθεί μέσω έγκαιρου προληπτικού ελέγχου με κολονοσκόπηση, η οποία επιτρέπει την αφαίρεση πολυπόδων χωρίς χειρουργική επέμβαση.
Η κολονοσκόπηση είναι η εξέταση που συμβάλλει στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου και μειώνει τους θανάτους από αυτή την κοινή πάθηση. Ο καλύτερος τρόπος για να δείτε αν η κολονοσκόπηση είναι κατάλληλη για εσάς είναι να μιλήσετε με τον γιατρό σας.
Ακολουθούν μερικοί από τους πιο κοινούς μύθους και αλήθειες σχετικά με την κολονοσκόπηση
Μύθος: Δεν χρειάζεται να κάνω κολονοσκόπηση, αφού δεν έχω συμπτώματα.
Αλήθεια: Μόνο το 20% των ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου εμφανίζουν συμπτώματα. Οι υπόλοιποι συνήθως δεν έχουν συμπτώματα και η διάγνωση γίνεται σε προχωρημένο στάδιο, δυσχεραίνοντας τη θεραπεία.
Μύθος: Φοβάμαι να κάνω κολονοσκόπηση επειδή είναι επικίνδυνη.
Αλήθεια: Όπως όλες οι διαγνωστικές εξετάσεις, η κολονοσκόπηση έχει έναν μικρό κίνδυνο επιπλοκών. Ωστόσο, η πρόοδος της τεχνολογίας και η εκπαίδευση των γαστρεντερολόγων έχουν μειώσει σημαντικά τις επιπλοκές, καθιστώντας την εξαιρετικά ασφαλή.
Μύθος: Η κολονοσκόπηση είναι επώδυνη
Αλήθεια: Οι ασθενείς συνήθως λαμβάνουν ελαφρά καταστολή, με αποτέλεσμα να μην αισθάνονται πόνο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.
Μύθος: Δεν θα κάνω κολονοσκόπηση επειδή τα τεστ κοπράνων είναι πιο εύκολα.
Αλήθεια: Τα τεστ κοπράνων μπορούν να ανιχνεύσουν μόνο εν μέρει τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Εάν το αποτέλεσμα είναι θετικό, η κολονοσκόπηση θα είναι απαραίτητη για διαγνωστικούς λόγους. Η κολονοσκόπηση είναι όχι μόνο πιο ακριβής αλλά και ο μοναδικός τρόπος για την πρόληψη του καρκίνου μέσω αφαίρεσης πολυπόδων.
Μύθος: Η κολονοσκόπηση είναι ακριβή.
Αλήθεια: Η νομοθεσία απαιτεί από τις ασφάλειες να καλύπτουν πλήρως τις προληπτικές κολονοσκοπήσεις, ξεκινώντας από την ηλικία των 50 ετών για άτομα με μέσο κίνδυνο. Αν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου, ίσως χρειάζεστε πιο πρώιμη εξέταση.
Μύθος: Φοβάμαι τα αποτελέσματα της κολονοσκόπησης.
Αλήθεια: Η κολονοσκόπηση στοχεύει στην πρόληψη του καρκίνου, αφαιρώντας προκαρκινικούς πολύποδες. Οι ασθενείς δεν πρέπει να φοβούνται τα αποτελέσματα – η εξέταση μπορεί να σώσει ζωές.
Μύθος: Οι άνδρες έχουν υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου, οπότε δεν χρειάζεται να κάνω την εξέταση επειδή είμαι γυναίκα.
Αλήθεια: Οι γυναίκες διατρέχουν σχεδόν ίδιο κίνδυνο με τους άνδρες. Η παρακολούθηση είναι ο καλύτερος τρόπος για την έγκαιρη διάγνωση.
Μύθος: Δεν θέλω να κάνω κολονοσκόπηση λόγω της δυσάρεστης προετοιμασίας.
Αλήθεια: Πλέον χρησιμοποιούνται υγρά προετοιμασίας με χαμηλότερο όγκο και πιο ήπια γεύση, κάνοντας την προετοιμασία πιο εύκολη και ανεκτή.
Μύθος: Η κολονοσκόπηση είναι ενοχλητική.
Αλήθεια: Η σκέψη για την κολονοσκόπηση μπορεί να είναι δυσάρεστη, αλλά μπορείτε να περιμένετε μια προσωπική σοβαρή αντιμετώπιση επιλέγοντας τον γαστρεντερολόγο σας και συζητώντας μαζί του εκτενώς. Όσον αφορά την ίδια την εξέταση αυτή γίνεται συχνά κατά τη διάρκεια του λεγόμενου «γλυκού ύπνου» καταστολής με μέθη. Το 99% των ασθενών είναι άνετα κατά τη διάρκεια της εξέτασης και οι περισσότεροι από αυτούς δεν το θυμούνται καν.
